Zaltbommel

Het lijkt wel een feuilleton zonder einde. Het verhaal van de Burgemeester van Zaltbommel en het raammysterie. Al sinds februari is de gemeente Zaltbommel in de ban van deze worstelingen van Burgemeester van Maaren en er lijkt vooralsnog maar geen eind aan te komen. Juist door zijn handelen in dit proces gooit hij juist zijn eigen ruiten in. Lees hieronder een korte reconstructie vanuit het SP - perspectief en hoe te handelen de komende tijd.

Wat is er nu ook alweer precies aan de hand?
Burgemeester van Maaren heeft tijdens de verbouwing van zijn monumentale pand in de binnenstad van Zaltbommel ramen vervangen die niet vervangen hadden mogen worden. Vanwege tochtproblemen was de wens om de oude (monumentale) ramen te vervangen door dubbelglas - de monumentencommissie heeft hier uitvoerig naar gekeken en geconcludeerd dat dit niet mogelijk is, maar dat er gekozen dient te worden voor achterzet-ramen. 

Vanaf februari 2024 begint het balletje publiekelijk te rollen. Nadat al eerder tijdens de zomer geconstateerd was door de omgevingsdienst dat er een overtreding begaan was, schreef het Brabants Dagblad er in februari een artikel over. Hierdoor voelde de BM zich (pas!) genoodzaakt om de gemeenteraad te informeren met een korte excuusbrief. Een last-minute raadsvergadering werd ingelast om de casus te bespreken, een vergadering die omwille van de publieke belangstelling in eerste instantie als geheim werd geclassificeerd (dat klinkt natuurlijk tegendraads maar heeft zo zijn redenen). Ook de SP ondersteunde deze keuze, vanwege het feit dat die avond vooral insinuaties en speculaties besproken werden en je men niet direct op het schavot moet plaatsen zonder daar de inhoudelijke (en terechte) argumenten voor te hebben. De keuze voor geheimhouding diende aan het begin gemaakt te worden (dus zonder al te veel informatie), na afloop was dan ook voor de SP helder dat de casus in het vervolgtraject in de openbaarheid besproken diende te worden.

In de loop van de tijd zijn er vervolgens verschillende bijeenkomsten geweest waarin de gemeenteraad gezamenlijk tot de conclusie kwam om de eerste vergadering te openbaren én het vervolg ook in de openbaarheid te houden. Een standpunt waarin de SP zich uiteraard kon vinden en waarvoor zij zich hard hebben hardgemaakt.

Februari / Maart - standpunt
Tijdens de eerste (geheime) en de 2e (openbare) vergadering is de BM stevig aan de tand gevoeld. De SP heeft meerdere malen gevraagd naar de volledigheid van het dossier (was dit alles, is alles nu wel openbaar en waarom nu pas?). Volgens de Burgemeester heeft hij eerder niet gehandeld omdat hij pas later wist dat hij een overtreding had begaan en hij alles eerst in kaart wilde hebben. Op vragen vanuit de SP hoe hij zijn handelen ziet (was het onwetendheid, onbekwaamheid, incompetentie?) wil hij geen concreet antwoord geven en laat het de raad overkomen dat hij van niets wist ('dommigheid'!). Vragen over de integriteit van de Burgemeester werden ook besproken (in hoeverre handelde de BM integer) - gedurende deze lange vergaderingen en met de documenten die wij als raadsleden voorhanden hadden was het niet mogelijk om hard te maken dat van Maaren doelbewust had gehandeld. Uiteraard is dat idee (of gevoel) er wel; maar als gemeenteraad was het niet hard te maken.
Zodoende was het standpunt van de SP na afloop dan ook te omschrijven als een voorzichtig positief beeld; het zogenoemde voordeel van de twijfel. De SP noemde het dan ook het zoveelste streepje achter zijn (Denk aan veiligheidskwesties, oliebollen-dilemma's etc.). Teveel streepjes om hem hiervoor te moeten wegsturen? Nee. Dat was simpelweg nog niet het geval. In onderwijstermen was het niet zwaar genoeg om van school gestuurd te worden maar moet hij het jaar wel overdoen. Parallel hierin loopt overigens het herbenoemingsproces van de Burgmeester, te vergelijken met een serie evaluatiegesprekken om te kijken of je met elkaar verder wilt en wat er eventueel beter kan. 

April - Mei - veranderingen 
Ongeloof heerst er bij de gemeenteraad wanneer er meerdere keren blijkt dat er steeds meer documenten nu wel inzichtelijk zijn (soms publiekelijk,  soms alleen voor de raadsleden). Verschillende details komen naar buiten doordat de media (BD - Omroep Gelderland) blijven schrijven over de situatie. In eerste instantie zijn dat vooral processuele details die weinig veranderen aan de situatie. Desalniettemin blijkt later dan toch dat de Burgemeester niet alles heeft verteld of geopenbaard. Zo is het aantal ramen dat is aangepast veel hoger (niet alleen de voorkant) en zijn er meerdere belanghebbende die hem tijdens het proces gewezen hebben of het feit dat hij de ramen niet mag vervangen. Tijdens de gemeenteraad van april was het standpunt van de SP dan ook duidelijk; het is nodig om dit voor eens en altijd goed aan te pakken en te bespreken, niet laten sluimeren en om vervolgens een duidelijke conclusie te trekken (Blijven of gaan?, op welke manier aanpakken?). Hiervoor is steun verleend aan een zogenoemd interpellatiedebat - iets wat het niet gehaald heeft vanwege te weinig steun van het benodigde aantal partijen. Oftewel, het merendeel van de partijen vond niet dat er (nogmaals) over gesproken diende te worden. Groenlinks, CDA, D66 en de SP vonden dat wel nodig.

Hoe nu verder?
Afgehecht zoals het merendeel van de partijen graag zag is het dossier nog altijd niet. Verscheidene berichten zijn de afgelopen tijd weer in de media verschenen, wat de situatie voor de BM steeds pijnlijker maakt. De gifbeker zal volledig leeggedronken moeten worden. De SP blijft zich verbazen over de houding en keuzes van de BM - die in plaats van een directe volledige ontboezeming, met de billen bloot en verantwoordelijkheid nemende, gekozen heeft voor een halfzachte aanpak van pappen en nathouden. Hierdoor blijft het dossier maar slepen, blijven de details naar boven komen en wordt het vuur steeds maar aangewakkerd. Inhoudelijk heeft hij uiteraard fouten gemaakt, maar juist deze houding en stellingname (informatie achterhouden, niet volledig transparant zijn, geen regie nemen over het proces) laten het blijken alsof er wél doelbewust is gehandeld en haalt het vertrouwen volledig weg bij zijn functioneren als voorzitter van de raad. Ook het college geeft aan in de artikelen van het BD zijn handen af te trekken van de situatie. Een zorgwekkend signaal voor de BM die daardoor geen ondersteuning meer heeft van de wethouders.

De vraag is op welke manier we dit als SP (weer) kunnen aankaarten. 
Een motie van wantrouwen / treurnis ligt voor de hand; al is het maar om als partij aan te geven dat wij het vertrouwen hebben verloren. Ook het wederom aanvragen van een interpellatiedebat is een mogelijkheid, wellicht dat er na de verschillende feuilletonhoofdstukken nu ook genoeg andere partijen het wél belanghebbend genoeg vinden.

Samenvattend
De Burgemeester heeft door zijn afhoudende handelen, het niet direct transparant zijn, het niet volledig eerlijk zijn, de gemaakte inhoudelijke fouten m.b.t. de verbouwingen, het nalaten van een actieve informatieplicht aan de raad en het vermijden van verantwoordelijkheid in dit dossier zorgt bij de SP voor een gebrek aan vertrouwen in zijn functioneren.